Luxusowa sztuka we Wrocławiu

Podążając szlakami wrocławskiej sztuki, głównie lokalnych galerii, trafiłam na coś, co szybko przykuło moją uwagę. Szukam, czytam, wertuję materiały. Grupa Luxus i jej działalność, bo o niej mowa, to niecodzienne zjawisko na kulturalnej mapie polskiej sztuki.

Początki luxusowej sztuki

Formację zawiązała w latach 80 grupa studentów działających przy pracowni 208 (później, od 1983 roku, 314) dzisiejszej Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, dawnej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych. Pracownia pod skrzydłami Konrada Jarodzkiego słynęła z otwartego podejścia do pracy ze studentami. Mówiono, że w jego pracowni wolno było „wszystko”, byle tylko wiadomo było „po co” ¹. 

 

 

Luxusowi twórcy to między innymi: Paweł Jarodzki, Bożena Grzyb, Ewa Ciepielewska, Artur Gołacki, Piotr Gusta. Skład nigdy nie był zamknięty i jednoznaczny. Do współpracy z grupą przyznają się, m.in.: Marek Puchła, Małgorzata Plata, Jerzy Kosałka, Stanisław Sielicki, Jacek Jankowski, Marek Czechowski i Szymon Lubiński. Liderem grupy był zmarły w 2021 roku Paweł Jarodzki.

 

 

Charakter sztuki nowej formacji

Luxus był towarzyski i otwarty. Każdy, kto czuł się artystą i utożsamiał się z luxusową ideą kontrkultury mógł przyłączyć się do towarzyskich spotkań w pracowni 314. 

Pierwszą formą wyrazu był „Magazyn Luxus”, wydany własnym sumptem w ilości 10 egzemplarzy. Każda ze stron magazynu prezentowała prace jego twórców. Po wydaniu magazynu artyści postanowili założyć grupę artystyczną- Legendarny Luxus.

Cenzura szczęśliwie omijała nas szerokim łukiem. Chyba nie traktowali Luxusu poważnie. W końcu mieli na głowie Solidarność Walczącą – mówi Paweł Jarodzki ².

Działalność grupy orientowała się na relacjach i wytwarzanej z nich energii, wykraczała poza przyjęte wówczas schematy działania prezentowane przez inne grupy artystyczne. Swoimi działaniami starali się zaprzeczyć sytuacji beznadziei i niepewności, jaką wprowadzał stan wojenny. Ten rodzaj wrzenia musiał w końcu eksplodować ³. Choć twórcy grupy byli zdolnymi artystami, to nie słynęli z malarstwa czy rzeźby, ale z działań performatywnych. Bawili się rzeczywistością, nadając jej artystyczny wyraz, tworząc, jak sami twierdzili, śmieciowe scenografie do życia. Kontakt z widzem, zacieranie granic między sztuką a rzeczywistością, rozumienie świata jako całości to wartości Luxusu. 

Czy to pożegnanie?

Na przestrzeni lat grupa zorganizowała wiele wystaw i  happeningów. Lider Luxusu, Paweł Jarodzki, zmarł 22 listopada 2021 roku. Był wieloletnim kuratorem w Galerii Biura Wystaw Artystycznych Wrocław, współzałożycielem nowej przestrzeni dla kultury 66P w Centrum Sztuki Piekarnia, członkiem Wrocławskiej Rady Kultury i profesorem Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. 

 

 

^{1  Agresywna niewinność. Historia grupy Luxus, A. Mituś, P. Stasiowski, s.74
2 Grupa Luxus – osobowości, które stworzyły życie kulturalne dzisiejszego Wrocławia, Marta Wróbel, Gazeta Wrocławska, 7 września 2013} ,
^{3 Agresywna niewinność. Historia grupy Luxus, A. Mituś, P. Stasiowski, s.121-122}